کتالم کجاست؟

نام قدیمی کتالم، گَتِ لَم بوده که در زبان مازندرانی گَت به معنی بزرگ و لَم به معنای زمینی است که آب راکد زیادی دارد

یکی از زیباترین شهرهای رامسر کتالم است که برای رفتن به آن‌جا باید اول ‌از همه به مازندران رفته و بین تمام شهرهای این استان ابتدا کتالم را انتخاب کنید. این شهر در بخش مرکزی شهرستان رامسر قرار گرفته که در ادامه بیشتر آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

یکی از بکرترین و زیباترین جاهای دیدنی شمال، کتالم و سادات شهر است. کتالم در فاصله ۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان رامسر واقع شده است. این شهر در حدفاصل تنکابن و شهر زیبای رامسر در غرب استان مازندران قرار دارد. نام قدیمی کتالم، کت لم بوده، کت به معنی تکیه گاه و لم به معنای زمینی است که آب راکد زیادی دارد. نام سادات شهر هم در گذشته سادات محله بوده‌است که در دهه ۸۰ توسط شهردار وقت (رضا شعبانی) به سادات شهر تغییر یافت.

این اسم هم از آن‌جا نشات‌ گرفته که درگذشته تعداد زیادی از سادات در آن‌جا زندگی می‌کرده‌اند. کتالم و سادات شهر توریستی بوده و جاذبه‌های دیدنی وصف‌ناپذیری دارد. به دلیل قرارگیری این شهر در دامنه‌های سرسبز جنگل و دریای خزر از منظره‌های بی‌بدیلی تشکیل شده که مانند نگینی در مازندران می‌درخشد.

کتالم از قسمت شمالی به دریا بسیار نزدیک بوده و از جنوب هم به ارتفاعات و چشم‌اندازهای طبیعی منتهی می‌شود. ساحل دریایی این شهر نیز منحصربه فرد است انگار یکی از کشورهای اروپایی در این شهر قرار دارد. طبیعت و جذابیت‌های این قسمت آن را به رؤیایی‌ترین ساحل رامسر تبدیل کرده و می‌توانید چشم‌اندازی وسیع از دریا را مشاهده کنید.

تپه‌های سرسبز و بلند که با درختان شمشاد، بلوط و ازگیل پوشیده شده همگی در کنار هم زیبایی‌های کتالم را چندین برابر کرده‌اند. با سفر به کتالم و سادات شهر یک تجربه بی‌نظیر و سرشار از حس خوب را پیش رویتان خواهید داشت.

تاریخچه شهر کتالم

در شهر کتالم قبل از سال ۱۳۲۰ هیچ‌گونه آبادانی وجود نداشت. زمانی که صنعت چای‌کاری رونق پیدا کرد، این منطقه زیر کشت چای رفت و به‌صورت یک شهر نوبنیاد درآمد. در قسمت شرقی این شهر قلعه مارکوه واقع شده که تاریخ بنای آن معلوم نیست. در کتاب ” جامع‌التواریخ”  خواجه رشیدالدین فضا الله از آن سخن به میان آورده است.

از محلات معروف شهر کتالم می‌توان خانه سر، دشت جلم، بریشی، طالش محله، پیاز کش، کردمحله شرقی، کوزه‌گر محله، کردمحله غربی، مشاکلایه، نیاسته و … را نام برد. مشاکلایه و کردمحله از قدمت بیشتری نسبت به سایر محلات برخوردار هستند.

لهجه و زبان  مردم کتالم

به خاطر موقعيت خاص جغرافيائي و قرار گرفتن بين گيلان و مازندران داراي لهجه گيلكي است كه آن را از گويش مردم گيلان و مازندران متمايز مي كند و اين لهجه خاص مردم غرب مازندران و شرق گيلان است و تفاوت زيادي ميان اين لهجه و گويش مردم گيلان و مازندران به چشم مي خورد گرچه فرقهاي بسيار جزئي ميان خود مردم شهرستان وجود دارد گويش مردم با مردم شهرستان رامسر متفاوت است

دين و مذهب مردم کتالم

مردم اين شهر پيرو شيعه اثني عشري بوده و تعدا انگشت شماري اقليتهاي مذهبي در اين شهر ساكن هستند

شهري كه تا قبل از سال 1320 هجري شمسي داراي بافتي غير متمركز و پراكنده بود. در سال 1342 هجري شمسي كارخانه چاي در آن احداث و به تدريج تبديل به منطقه اي مسكوني شد و با شتابي روزافزون روي به آبادي و عمران نهاد و در اسرع وقت به شهري آباد تبديل گرديد در خصوص وجه تسميه واژه كتالم توصيف شده است كه كتالم در اصل به معناي گته لم بوده كه گته در گويش محلي بنام بزرگ و لم زميني را گويند كه داراي آب زياد راكد يا بركه بوده و به علت تكرار الفاظ افراد بومي به مروز زمان به صورت كتالم درآمده است

و سادات شهر نيز تا اوايل قرن 14 قمري به معاف محله شهرت داشت كه از توابع گرجيان بشمار مي آمد .در محاوره كم و بيش سيد محله و ساداتمحله بكار مي رفت اما از آن به بعد به سادات‌محله اشتهار يافت. مطالعه اسناد و اوراق خطي متعلق به دو الي سه قرن پيش حاكي از آن است كه سادات محله از قرن دهم وجود داشته و سادات اين شهر حتي در بريشي نيز مقيم بودند و اكنون بريشي يكي از محلات تابعه سادات شهر است

تغيير نام سادات محله به سادات شهر در مورخ 1/7/1380 بموجب مصوبه هيات وزيران صورت پذيرفت . ساد ات شهر مانند ديگر نقاط معتدل و مرطوب است و همچنين سادات شهر بدليل آرامگاه دو عالم رباني بزرگ آقا پلاسيد و آقا بسمل كه اشعارش در وصف سالار شهيدان اهل بيت سينه عارفان و عاشقان را مي شكافد از جايگاه خاص برخوردار است از طرف ديگر سادات شهر بدليل وجود آبگرمهاي متعدد كه در حال حاضر توسط شهرداريآب چشمه آن لوله كشي و بصورت وانهاي متعدد و بهداشتي درآمده و هر يك داراي مواد خاصي از املاح معدني بوده و در درمان بيماريهاي پوستي و عصبي و رفع خستگي تاثير زيادي دارد از شهرت خاصي برخوردار بوده و همواره گردشگران توريستها براي استفاده از اين آبهاي معدني به اين شهر عزيمت مي كنند

يادآوري مي شود تاسيس شهرداري در سال 1340 هجري شمسي باعنوان شهرداري كتالم و سادات محله بوده است

محور عمده فعاليتهاي اقتصادي مردم بر پايه كشاورزي بنا شده است كه از جمله اين فعاليتها مي توان به توليد مركبات، برنج، چا، پرورش گل و گياه، شيلات و آبزي پروري اشاره نمود اما گردشگري به عنوان مقوله مهم درآمدزايي و اشتغال در سالهاي اخير نقش جدي تري در بهبود وضعيت اقتصادي شهر ايفا نموده و توجه سرمايه داران و مردم بومي را به خود جلب كرده است كتالم و سادات شهر برخوردار از منابع طبيعي و مواهب خدادادي ديگر نظير جنگلهاي انبوه ، آبگرم هاي معدني ، ساحل زيباي خزر و ديگر جاذبه هاي گردشگري است كه به همراه فعاليتهاي كشاورزي اشاره شده مي تواند زمينه ساز توسعه و بهبود وضعيت قتصادي شهر باشد

فرهنگ و آداب‌ و رسوم شهر کتالم

مردم شهر کتالم به‌خاطر موقعیت جغرافیایی و قرارگرفتن این شهر بین گیلان و مازندران دارای لهجه گیلکی هستند. این لهجه خاص شرق گیلان و غرب مازندران بوده و با گویش مردم رامسر متفاوت است. مذهب مردم این شهر پیرو شیعه اثنی‌عشری است و تعداد انگشت شماری مذاهب دیگر در آن‌جا ساکن هستند.

همان‌طور که گفتیم کتالم تا قبل از سال ۱۳۲۰ شهری پراکنده و غیرمتمرکز بود. در سال ۱۳۴۲ با احداث کارخانه چای در آن‌جا به‌تدریج تبدیل به محلی برای سکونت شد. این شهر با شتابی روزافزون روب ه آبادی و عمران پا نهاد و در کمترین زمان به شهری آباد تبدیل شد. سادات شهر مانند دیگر مناطق مرطوب و معتدل بوده و با وجود آبگرم‌های متعددی که دارد برای درمان بیماری‌های پوستی، عصبی و رفع خستگی از آن استفاده می‌کنند. این چشمه‌های آبگرم باعث شده که گردشگران زیادی به این شهر سفر کنند.

یکی از آداب‌ورسوم و آیین‌های بسیار قدیمی که در شهر کتالم به‌جای‌مانده، جشن تیرماه سیزده است. این جشن برای بزرگداشت پیروزی مردم ایران در برابر ضحاک و پرتاب شدن تیر از کمان آرش کمانگیر بوده که مرز ایران را مشخص کرد. در این جشن مراسم‌های مختلفی مثل خواندن اشعار محلی، لال شو، پوشیدن لباس‌های نو و … را برگزار می‌کنند.

اقتصاد شهر کتالم

بعد از اینکه با شهر کتالم و موقعیت جغرافیایی آن آشنا شدیم باید مردم این شهر و نوع زیست آن‌ها را نیز مورد بررسی قرار دهیم. به دلیل موقعیت مکانی کتالم هم مردم به باغداری و دامپروری مشغول هستند.

بیشتر مردم در این منطقه محصولاتی مانند برنج، چای، مرکبات، پرورش گل‌وگیاه، پرورش شیلات و آبزیان را دارند. اما چیزی که باعث شد شهر کتالم رونق پیدا کند صنعت گردشگری در آن بود که در بهبود وضعیت اقتصادی مردم کمک شایانی کرده است. همین موضوع هم سرمایه‌داران زیادی را روانه کتالم کرده تا ساخت ویلا و خرید آن را در آن‌جا افزایش دهند.

بهترین زمان سفر به کتالم

شهر کتالم رامسر مانند دیگر شهرهای شمال تابستانی مرطوب و گرم با هوای شرجی آزاردهنده دارد. زمستان‌های این شهر نیز سرد است؛ بنابراین بهترین زمان برای سفر به این شهر فصل بهار بخصوص ماه اردیبهشت و پاییز است؛ البته ییلاق کتالم در تابستان هم هوای دلچسبی خواهد داشت. اگر دوست دارید هوای بارانی و مه‌آلود را تجربه کنید اوایل پاییز یعنی مهرماه بهترین زمان برای دیدن این زیبایی‌ها خواهد بود.

جاهای دیدنی کتالم

کتالم با جاهای دیدنی زیادی که دارد بهترین مکان برای گردشگری خواهد بود. این شهر به دلیل قدمت تاریخی و زیبایی‌های خاص خود دارای مکان‌های دیدنی بوده که در ادامه به هرکدام از آن‌ها به طور مختصر اشاره خواهیم کرد. این شما و این جاهای دیدنی کتالم:

چشمه‌های آبگرم کتالم

کتالم و سادات شهر با ذخیره‌های آب زیرزمینی زیادی که دارند و همچنین چشمه‌های آبگرم با خواص درمانی بالا، توجه بسیاری از گردشگران را به‌سوی خود جلب کرده‌اند.

قلعه مارکوه

قلعه مارکوه روی کوهی قرار گرفته که می‌گویند مارهای زیادی در آن‌جا وجود دارند به همین خاطر به این نام خوانده می‌شود. برخی دیگر هم بر این اعتقاد هستند که این نام به قوم ماد برمی‌گردد که در این منطقه ساکن بوده‌اند. برای رسیدن به این قلعه باید مسیری را در کوه و جنگل پیاده طی کنید. با طی‌کردن این مسیر به جایی خواهید رسید که باید حدود ۳۰۰ پله داشته و این پله‌ها شما را به قلعه می‌رساند.

ارتفاعات ییلاق کتالم

در ارتفاعات ییلاق کتالم می‌توان یک‌هوای پاک را در دل طبیعت بی‌نظیر تجربه کرد. مناظر زیبا و تکرارنشدنی این منطقه بهترین مکان برای کمپ و اقامت گروهی و طبیعت‌گردی خواهد بود.

بقعه آقا بسمل کتالم

بقعه آقا بسمل که در سادات شهر بوده در ایام مراسم‌های مذهبی گردشگران زیادی به آن‌جا می‌روند و در آیین‌های مذهبی شرکت می‌کنند.

بازار روز کتالم

بازارهای روز در شهرهای شمالی همیشه جذاب بوده و انواع محصولات محلی را می‌توان در آنجا دید. در کتالم و سادات شهر روزهای دوشنبه و چهارشنبه می‌توانید این بازارها را مشاهده کنید. انواع خوراکی، محصولات باغی، صنایع‌دستی، ترشی و … در آن‌جا به فروش می‌رسند.

سوغات و صنایع‌دستی شهر کتالم

همان‌طور که در بالا هم اشاره کردیم بازارهای شهر کتالم در روزهای دوشنبه و چهارشنبه رنگ و بوی متفاوتی به خود می‌گیرند. در این بازارها می‌توانید علاوه بر خرید محصولات محلی شور و هیجان را در میان مردم هم ببینید. اگر قصد خرید سوغاتی دارید این بازارهای هفتگی بهترین جا برای خرید سوغات خواهند بود. بیشتر گردشگران برای دیدن صنایع‌دستی و خرید سوغات کتالم به این بازار می‌روند.

رستوران های کتالم

رستوران دایی آرش

رستوران دایی آرش نیز مثل دیگر رستوران‌های این شهر، دکوراسیونی ساده و خودمانی دارد که لذت صرف غذا را در محیطی گرم و دل‌چسب برای شما فراهم می‌کند. در این رستوران می‌توانید انواع غذاهای ایرانی و محلی را کیفیت بالا و قیمت مقرون‌به‌صرفه نوش‌جان کنید. راستی اگر سری به رستوران دایی آرش زدید حتما یک وعده کته کباب شمالی خوشمزه و خوش عطر با مرغ این رستوران را امتحان کنید، مطمئنم پشیمان نخواهید شد.

آدرس: مازندران، رامسر، کتالم، خیابان رجایی، تالش محله

رستوران شیخ ذاهد

رستوران شیخ ذاهد یکی از رستوران‌های قدیمی و در عین حال معروف کتالم است؛ به طوریکه در میان اهالی این شهر و گردشگران طرفداران پروپاقرصی دارد. محیط ساده و در عین حال دنج و صمیمی، کیفیت بالا و همچنین قیمت مناسب غذاها باعث شده رستوران شیخ ذاهد عنوان بهترین رستوران‌های کتالم را آن خود کند.

آدرس: مازندران، رامسر، کتالم، میدان کتالم، خیابان رجایی

سخن آخر

جاهای دیدنی شهرهای شمالی‌ در فاصله کمی از یکدیگر قرار دارند برخی از آن‌ها که به کتالم نزدیک‌تر است را به شما معرفی می‌کنیم. یکی از این جاهای دیدنی نمک‌آبرود بوده که در شرق کتالم و ۶۰ کیلومتری آن قرار دارد. جواهرده هم در غرب این شهر و در فاصله ۳۰ کیلومتری آن واقع شده که پیشنهاد می‌کنیم اگر در تابستان به این شهر سفر کردید حتماً از هوای خنک آن‌جا لذت ببرید. در جنوب غربی کتالم نیز گرسماسر واقع شده که فقط ۴۰ کیلومتر با این شهر فاصله دارد. منطقه حفاظت شده بلس هم در جنوب شرقی این شهر قرار دارد.

ذکر این نکته هم ضروری است که برای سفر به کتالم تمام امکاناتی را که نیاز دارید آن‌جا برایتان فراهم است. این امکانات شامل درمانگاه، انواع فروشگاه‌های مواد غذایی، داروخانه بوده و کار را برای گردشگران راحت‌تر می‌کند. حتی یکی از مراکز مهم سالمندان در مازندران در شهر کتالم قرار دارد. این شهر به بام سبز رامسر هم نزدیک است و به‌راحتی می‌توانید به تله‌کابین آنجا دسترسی داشته باشید و از مناظر بسیار زیبای این منطقه نهایت لذت را ببرید.